موزه جواهرات سلطنتی یا موزه جواهرات ملی ایران، در خیابان فردوسی تهران واقع شده و در خزانه بانک مرکزی ایران قرار دارد. این موزه، تعدادی از باارزشترین و زیباترین جواهرات ایران و دنیا را در خود جای داده و با بازدید از آن میتوان نمونههای منحصربهفردی از هنر جواهرسازی، مرصعکاری و طلاسازی هنرمندان برجسته جهان را مشاهده کرد.
تاریخچه جمعآوری و نگهداری جواهرات در ایران، به دوره صفویه برمیگردد و پادشاهان ایرانی تا پیش از این سلسله چنین اقدامی نکرده بودند. پادشاهان صفویه، سفرایی را به کشورهای مجاور میفرستادند تا جواهرات موجود آنها را خریداری کنند. پس از حمله افغانها به ایران، بخش زیادی از این گنجینه به غارت برده شد که نادر شاه افشار قسمتی از آن را بازپس گرفت و برای بازگرداندن بخش دیگری از جواهرات به هندوستان لشگرکشی کرد. این لشگرکشی، موجب شد که پادشاه هند هدایا و جواهرات زیادی به او اهدا کند. بعد از قتل نادر شاه، احمد بیگ افغان ابدالی جواهرات خزانه را غارت کرد و بخشی از این جواهرات، از جمله الماس کوه نور هرگز به ایران بازگردانده نشد. در دوران قاجار، جواهراتی گردآوری شد که بخشی از آنها در کاخ گلستان نگهداری میشدند. پس از به حکومت رسیدن رضاشاه پهلوی، این جواهرات به زیرزمین کاخ مرمر منتقل شد و در ۱۳۱۶، پس از تکمیل ساختمان بانک ملی ایران، قسمت عمده این جواهرات به موزه جواهرات ملی منتقل و پشتوانه اسکناس گردید.
یکی از اولین اشیایی که بعد از ورود به این موزه میتوان مشاهده کرد، تخت خورشید یا تخت طاووس است. این تخت، به دستور فتحعلی شاه و به تقلید از یکی از غنایم نادر شاه از هند ساخته شده است. جنس آن از طلا و چوب است و انواع سنگهای قیمتی تزیین شده و هنر دست هنرمندان ایرانی را به خوبی نشان میدهد. در سالن اصلی، انواع گنجینهها از ظروف غذا، کوزه، قلیانها، شمعدان و اسفنددان، تنگ، آفتابه و لگن مرصع خودنمایی میکنند. گنجینه فیروزه، گنجینه زمرد، گنجینه یاقوت، شمشیر، خنجر، بازوبند، سپر و انواع سلاح، انواع سنجاق و ساعت و جقههای شاهی و ... درخشش خیرهکنندهای دارند و توجه هر بینندهای را به خود جلب میکنند.
شئ دیگری که در موزه نگهداری میشود، تخت نادری است که به دستور فتحعلیشاه ساخته شده و به دلیل نادر و کمیاب بودنش به این نام خوانده میشود. این تخت برای مواقع شکار و رفتن به ییلاق و اردوهای لشکری مورد استفاده قرار میگرفته و از دوازده قطعه مجزای چوبی ساخته شده تا حمل آن راحتتر شود. تاج کیانی، که یکی از زیباترین تاجهای این موزه است هم به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و با انواع یاقوت و مروارید و الماس وزمرد تزیین شده است.
در سایر قسمتهای موزه، اشیاء تزیینی قیمتی و باارزش مختلف دیگر با کارکردهای متفاوت را میتوان مشاهده کرد که هر کدام متعلق به دوره خاصی هستند. اکثر اشیاء این موزه متعلق به دوران قاجار و پهلوی بوده و هر کدام دقت و ظرافت کار هنرمندان گذشته را به خوبی نشان میدهند. بازدید از این موزه لذت بصری بینظیری دارد و گردشگران و بازدیدکنندگان را محو خود میکند.